İl odalarıyla yapılacak orta seminerler ve eğitim programlarıyla ulusal proje haline getirilecek “Mevzuata Uyum Mukaveleleri ile Özel Sektörün Yolsuzlukla Mücadele Politikalarına Katkısı’nın artırılması” projesi ile etik risklerin yönetilmesi ve yolsuzlukla mücadele bilincinin tüm Türkiye özel sektör şirketlerine yayılması amaçlanmalıdır.
Özel Sektör Kuruluşlarında İstihdam Edilen Personele Yönelik Eğitimlerin Planlanması
Dürüstlük Mukavelesi ve Mevzuata Uyum Sözleşmeleri konularında verilecek olan eğitimler, temelde anlamın tüm bireylece yani çalışanlarca benimsenmesi timeline dayanır. Benimsenmesi ve önemine vakıf olunması konusu, kendiliğinden oluşabilecek bir bilinç düzeyine atıf değildir. Bu şekilde bir soyut içerikli yaklaşım sonuç vermeyecek olan bir başlık atma girişiminden fazlası olamazdı. Burada bir sosyal mühendislik konusu esas alınmakta ve verilecek olan eğitimlerin yöntemsel içeriğinin çerçevesi sunulmaya çalışılmaktadır. Dürüstlük Mukavelesi ve Mevzuata Uyum Sözleşmeleri’nin içeriğinde yer alan kavram ve anlamaların kurum kültürüne nasıl yansıyacağına yönelik bir örgü eğitimin ana konusudur. Bu açıdan izlenecek metodolojinin başlıklarını şu şekilde sunabiliriz:
Temel Eğitim
- Kavramlara Yönelik Bilgilendirme
Konu: Temel kavramların bilgilendirmesi eğitimi. Uyum, sürdürebilirlik, etik, bütünlük, yolsuzlukla mücadele, kurumsal yönetim ve diğerleri…
Yöntem: Sektör STK’ları aracılığıyla seminerler düzenlenir. Katılımın mümkün olduğunca geniş olması gözetilir. Seminerler, en fazla yarım gün veya yaklaşık iki saatlik içerikte olur.
Amaç: Dürüstlük Mukavelesi ve Mevzuata Uyum Sözleşmeleri konularında yer alan temel kavramlar, her eğitimli bireyin yaşantısında bir şekilde karşılaştığı kavramlardır. Ancak evrensel niteliğiyle konumuzun içeriğinde kullanılış şekilleri ve yüklendikleri anlamlar, Zaman zaman günlük dilde kullandığımız karşılığın dışında olabilmektedir. Bu açıdan, uyum, sürdürebilirlik, etik, bütünlük, kurumsal yönetim ve diğer tüm kavramların bilgilendirmesinde bulunulur. Böylelikle bir dil ve anlam birliği oluşturulur.
- Tarihçe Bilgilendirmesi
Konu: Çalışanlara yönelik yapılacak eğitim çalışmalarında, Dürüstlük Mukavelesi ve Mevzuata Uyum Sözleşmeleri’nin oluşum süreci hakkında bilgi verilir. Tarihsel süreçte, Dürüstlük Mukavelesi ve Mevzuata Uyum Sözleşmeleri’ne neden ihtiyaç duyulduğu ve konunun gelişimi aktarılır.
Yöntem: Sektör STK’ları aracılığıyla seminerler düzenlenir. Katılımın mümkün olduğunca geniş olması gözetilir. Seminerler, yarım gün veya iki saatlik içerikte olur.
Amaç: Tarihsel içeriğin bilgilendirmesinin yapılmasıyla, Dürüstlük Mukavelesi ve Mevzuata Uyum Sözleşmeleri’ne yönelik ihtiyacın nesnel bir dayanağı olduğu, deneyimden uzak bir masa çalışmasıyla ortaya konulmadığının kavranması sağlanır. Böylece iş dünyası, somut bir çıkarımın ele alındığını kavrar.
- “Bugünün Gerçeği” Bilgilendirmesi
Konu: Uyum, sürdürebilirlik, etik, bütünlük, yolsuzlukla mücadele, kurumsal yönetim ve diğer konularda yürütülen çalışmaların, çıktılarının anlatımı. Bu çalışmalardan somut, ekonomik ve sosyal kazanımların bilgisinin aktarımı.
Yöntem: Sektör STK’ları aracılığıyla seminerler düzenlenir. Katılımın mümkün olduğunca geniş olması gözetilir. Seminerler, yarım gün veya iki saatlik içerikte olur.
Amaç: Bu eğitimle amaçlanan, yürütülecek olan çalışmalardan kazanımların bilgisinin verilmesidir. Böylece çalışanlar için bir hedef belirecek ve geçmiş iyi örnekler motivasyonu arttıracaktır. Dünya Şeffflık Örgütü ve diğer benzer yapıların sundukları bilimsel sonuçlar, çarpıcı bir farkındalık sağlayacaktır.
Kurum İçi “Etik ve Uyum” Çalışmalarının Yürütülmesi
- Etik İlkelerin Belirlenmesi
Konu: Sektörden sektöre ve devamında her kurumsal yapı için, ayrı ayrı belirlenmesi gereken etik ilkeler tespit edilir.
Yöntem: Bu bir çeşit saha çalışmasıdır. Çalışanlarla ve yöneticilerle görüşülerek, kurum kültürü dikkate alınarak, ihtiyaçlar ve durum tesbit edilir.
Amaç: Kurum kültürüne en uygun etik ilkeler belirlenir. Bu genel bir iyi niyet beyanından öte, spesifik olarak amaca yönelik bir çalışmadır. Bu belirlenim doğru ortaya konduğunda, o kurum için etik ilkeler de ortaya konmuş olur. Kurumun gerçekleriyle ilişkisiz bir genel iyi beyanı, çalışmayı gerçekçi içeriğinden uzaklaştırır. Etik ilkelerin belirlenmesi çalışması bu açıdan önemlidir.
- Etik Kod Yazımı
Konu: Etik ilkelerin devamında etik kod yazılır. Etik kod, ilkelerin hayatanasıl geçeceğine ilişkin yöntemi içerir.
Yöntem: Etik kod yazımı, gene sektörden sektöre ve kurumdan kuruma özgünlük içerir. Her kurumun etik kodu aynı değildir. Farklıdır. Etik kodu, bu konuda profesyonel olan etik yöneticisi ve uyum yöneticisi gibi kişilerin kurmaylığında, kurumun yöneticileriyle birlikte bir çalışmayla gerçekleştirilir. Bir kaç aylık bir çalışma olduğu, geçmiş şirket tecrübelerinden çıkarımla ön görülür.
Amaç: Etik Kod, etik beyanından öte bir girişim işidir. Kurumun etik ilkelere bağlılığı ve bu ilkeleri hayata geçireceğinin ifadesidir. Burada, kuruma uygun bir işlerliğin manzumesini oluşturmak amaçlanır.
Etik Kod’un Ardından Yapılacaklar
- Şirket içi politikaların yazımı eğitimi
- Ticari ve idari fonksiyonlara ait prosedürlerin yazımı eğitimi
Kurum İçi Uygulamalar
- Etik ve Uyum Yöneticisi Eğimi
Konu: Oluşturulan, ilke – Kod – Politika ve Prosedürler sonrasında, bir etik yöneticisinin bu manzumeyi nasıl yöneteceğine dair eğitim verilir.
Yöntem: Bu eğitim dışarıdan bir profesyonelce yapılır.
Amaç: Etik ve Uyum yönetiminin, bir denetleme ve disiplin kültüründen öte içeriği aktarılır. Etik ve Uyum yöneticisinin temel hassasiyetleri ve yapıcı niteliğine yönelik eğitim verilir. Böyle yönetici, konunun diğer konularla kesişim yerlerini ve ayrıldığı hassasiyetlere vakıf olur.
- Etik ve Uyumla ilgili diğer çalışanların eğitimi
Konu: Madde 1’de yer alan temel eğitimin ilerisinde ve madde 3.1’de yer alan yöneticinin beraberinde, şirketlerde etik kurul üyelerine yönelik, eğitim çalışması yapılır. Bu kişiler, ilgili yönetim kurulu üyesi ve kendi birimlerinde konuyla ilgili yöneticiler olur.
Yöntem: Bu eğitim, madde 3.1’de yer alandan daha kısa sureli olup gene 3.1’de yer aldığı şekliyle dışarıdan bir profesyonelce yapılır.
Amaç: Bu eğitimle amaçlanan, kurum içerisindeki ilgili birimlerin 3.1’de tanımlanan yöneticiyle uyumlu çalışması için bilgilendirmedir.
Ölçme Değerlendirme Mekanizmaları
Yıllık temelde yapılacak “Sektörel Yolsuzluk Algı Endeksi” araştırması ile sektörlerdeki gelişimin ve bu gelişimin kamuoyuna yansımasının takip edileceği bir ölçme değerlendirme mekanizmasının kurulması gerekir.